در طیف مفهوم مشارکت مرحله‌ای وجود دارد که این‌گونه توصیف شده است: «مردم، مستقل از نهادهاي بيروني، براي تغيير وضعيت زندگي خود وارد عمل مي‌شوند. آن‌ها براي دسترسي به منابع و مشاوره‌های مورد نياز، با نهادهاي بيروني ارتباط برقرار مي‌کنند ولي کنترل منابع در دست خودشان باقي مي‌ماند. چنين حرکت و عمل خودجوشی ممکن است حتي توزيع‌هاي ناعادلانه‌ي ثروت و قدرت را به چالش بکشد.»

پیدا کردن نمونه‌های واقعی از  کار جمعی که توضیح بالا را نمایندگی کند کار چندان راحتی نیست. مواردی هم که وجود دارند معمولاً به واسطه محلی و کوچک‌مقیاس بودن‌شان به چشم نمی‌آیند و دیده نمی‌شوند. کار گروهی که حول #بیمارستان_نیکان در محله اراج انجام شد می‌تواند یکی از مصادیق ملموس عبارت بالا باشد. گروهی از اهالی در تلاش بودند برای حل مسأله‌شان در محله اقدامات منسجم و سازماندهی شده‌ای را برنامه‌ریزی و اجرا کنند.

در طول فرآیندی که این گروه طی کردند، تعریف مسأله، شیوۀ پرداختن به آن و تأمین منابع مورد نیاز برای آن از طرف خودشان شکل گرفت. در طول مسیر فعالیت‌شان از تسهیلگرها برای پیشبرد جلسه‌هایشان کمک گرفتند. با گروهی از وکلای محلی تماس گرفتند و از آنها درباره مسیر و اقداماتشان مشاوره حقوقی دریافت کردند. با شهرداری منطقه و اعضای شورای شهر مسأله خود را طرح کردند. با پلیس راهنمایی و رانندگی ارتباط برقرار کردند و طرح پیشنهادی خود را برای حل معضل ترافیک به‌وجود آمده در میان گذاشتند. خبرنامه‌ای از اقداماتشان تهیه کردند و به دست اهالی و سایر افراد مرتبط رساندند. نمایندۀ ادارۀ بهداشت را به محله دعوت کردند تا از نزدیک اثرات بهداشتی بیمارستان بر محله را بررسی کند. در پارک محله جلسۀ جمعی گذاشتند تا اهالی و علاقمندان را در جریان فرآیند کارشان قرار دهند.

مجموعۀ این اقدامات خودجوش باعث شد تا فشارها از سوی مراجع مختلف بر روی بیمارستان زیاد شود و اقدامات اصلاحی برای برطرف کردن برخی از اثرات وارده بر روی محله انجام شود. اگرچه اهالی و گروه پیگیرِ موضوع، از میزان اثرگذاری‌شان رضایت نداشتند اما برای ما که شاهد اتفاقات از بیرون و با فاصله بودیم، میزان اثرگذاری و فعل و انفعالی که از طریق اقدامات گروه صورت می‌گرفت قابل تأمل بود.

اثرات اقدامات اهالی در نمونه‌های زیر می‌توان دید:

همین‌که مسؤلین بیمارستان چند باری درخواست گفت‌وگو با اهالی دادند، مجبور شدند از نیروی قهری و انتظامی برای برخورد با اهالی ناراضی استفاده کنند یا وقتی‌که به ناچار ساخت پارکینگ ۷ طبقه را در دستور کارشان قرار دادند و حتی این‌که از گسترش بیشتر خود اعلام برائت کردند.

برای ما که از بیرون شاهد ماجرا بودیم همۀ این موارد تغییراتی بود که به واسطۀ اهالی رخ داده و نماد واضح به چالش کشیده شدن یکی از نهادهای دارای قدرت و ثروت در محله بود.

جزئیات بیشتر دربارۀ پروژه بیمارستان نیکان را می‌توانید در اینجا دنبال کنید و بخوانید.