مطالعات اجتماعی پروژه طراحی شهری محله کن
هماهنگ کننده: هادی کاشانی
محلۀ کن که در غرب تهران واقع شده است، همجوار با باغهای معروف کن است و ضوابط ساخت و ساز متفاوتی با دیگر محلات شهر تهران بر آن حاکم است. بیش از سه دهه است که طرحهای مختلفی برای این محله به خاطر شرایط ویژۀ آن (محدودیت تراکم ساخت و ساز برای حفظ باغات) و بهتر شدن کیفیت زندگی اهالی داده شده است. در این طرحها تلاش شده است تا راهحل مسالمتآمیزی با درنظرگرفتن شرایط ذینفعان مختلف برای ساخت و ساز در مجاورت باغهای کن پیشنهاد شود. این طرحها به دلایل مختلفی که مهمترین آن عدم رضایت ساکنین محله به آنها بوده، اجرایی نشده است. در سال ۱۳۹۸ شرکت نگین شهر از طرف شرکت نوسازی شهر تهران ماموریتی برای ارائۀ طرح جدید برای این محله پیدا کرد. این شرکت تلاش کرد تا حد امکان نظرات اهالی و ساکنین محلۀ کن را در طراحی جدید برای این محله لحاظ کند.
موسسۀ انسانشهر در راستای همین دغدغه به کمک نگین شهر آمد تا مطالعات اجتماعی این طرح را انجام دهد. در این مطالعه که محوریت آن شناخت و تحلیل وضعیت موجود محله کن بود تلاش کردیم تا با استفاده از رویکرد و ابزارهای کار مشارکتی شرایط موجود محله را با کمک اهالی بشناسیم و تحلیل کنیم. در طول این کار حدود ۴۰ نشست در طول شش ماه با گروههای مختلف اهالی در نقاط مختلف محله برگزار کردیم. در این نشستها تلاش کردیم مراقب تنوع و تفاوت قومیتی، جنسیتی و سنی موجود در محله باشیم و اصل در برگیرندگی و جست و جوی تنوع و تفاوت را در کار میدانیمان لحاظ کنیم.
به واسطه این نشستها و شناخت صورتگرفته، تقسیمبندی محله از نگاه اهالی، ترکیببندی گروههای مختلف ساکن در محله، پراکندگی جغرافیایی اهالی و قومیتهای ساکن و همچنین مکانهای مهم محله از نظر اهالی بر روی نقشهای که توسط خودشان تهیه شده بود نشان داده شد. همچنین مسائل و مشکلات موجود در محله بر روی این نقشه مشخص و راهحلهای اهالی برای برطرف کردن مسائل گفته شد. اهالی همچنین عواملی که آنها را به مهاجرت از محله یا حضور در محله سوق میدهد و یا بازمیدارد را گفتند و تحلیل کردند که در چه شرایطی حاضر به سکونت و مهاجرت از این محله هستند.
مجموعه این دست تحلیلها و شناخت از محله اطلاعات موثق و مطمئنی را برای طرح پیشنهادی محله کن به شرکت نگینشهر داد. در واقع این اطلاعات نه تنها به دانستن اینکه چه اقداماتی باید در محله صورت بگیرد کمک کرد بلکه این شناخت باعث شد که شرکت طراح متوجه شود چه اقداماتی نباید صورت بگیرد و چه حساسیتها و ملاحظاتی میبایست در هر گونه تغییری در محله لحاظ شود.